درباره سویه جدید کروناویروس؛ اُمیکرون چه می‌دانید؟
حدود دو سال است که جهان در حال مبارزه با کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ است که باعث بیماری کووید-۱۹ می‌شود. تاکنون سویه‌های مختلفی از این ویروس شناسایی شده‌اند که آخرین سویه خطرناک این بیماری اُمیکرون (omicron) یا B.۱.۱.۵۲۹ نام گرفته و در آفریقای جنوبی شناسایی شده است. . چندی پیش سازمان جهانی بهداشت(WHO) این سویه را به عنوان یکی از انواع سویه‌های نگران کننده کروناویروس معرفی کرد.
ظهور اُمیکرون در آفریقای جنوبی
بیش از ۸۰ درصد موارد جدید مبتلا به کووید-۱۹ در استان خائوتنگ آفریقای جنوبی (Gauteng) رخ داده است که این امر باعث شد سازمان بهداشت و دانشمندان به سرعت آنالیز توالی ژنوم نمونه‌های جمع آوری شده از افرادی که در این منطقه به کووید-۱۹ مبتلا شده بودند و جواب آزمایش آنها مثبت شده بودند را مورد بررسی قرار دهند.
دانشمندان طی این پروسه توالی‌یابی یک سویه جدید کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ موسوم به B.۱.۱.۵۲۹ را شناسایی کردند. پروفسور شارون پیکاک (Sharon Peacock)، مدیر کنسرسیوم ژنومیک کووید-۱۹ بریتانیا در گفتگو با مرکز رسانه علمی بریتانیا (SMC) گفت که این سویه جدید شناسایی شده یک صورت فلکی از جهش‌های بسیار غیرمعمول دارد. این سویه یک پروفایل جهشی متفاوت دارد که با دیگر جهش‌های شناخته شده در دسته واریانت‌های نگران کننده (VOCs) تفاوت دارد.
وی در اینباره افزود: ژنوم این سویه حدود ۵۰ جهش دارد، اما بیش از ۳۰ مورد از این جهش‌ها در پروتئین میخ مانند (ناحیه‌ای از پروتئین مذکور که قبل از ورود به سلول با سلول‌های انسانی تعامل دارد) وجود دارند. موتیف اتصال گیرنده (بخشی که به گیرنده سلولی ما به نام hACE۲ متصل می‌شود) دارای ۱۰ جهش است.
در حال حاضر تقریبا ۱۰۰ توالی ژنومی به دست آمده از افراد مبتلا به این ویروس در استان خائوتنگ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با این حال، دانشمندان نگران این موضوع هستند که این سویه ممکن است در سایر نواحی آفریقای جنوبی گسترش یافته و شیوع پیدا کند.
فرض دانشمندان بر این است که این سویه ممکن است افرادی که دارای نقص ایمنی هستند و به ویروس آلوده شده‌اند را نیز آلوده کند که این امر به ویروس فرصتی برای تکامل می‌دهد. پیکاک اظهار کرد: همان فرضیه برای سویه آلفا نیز ارائه شده بود. مطالعاتی که بر روی بیماران مبتلا به نقص ایمنی انجام شده بود نیز نشان دهنده تغییراتی که در طول زمان در ویروس و در پاسخ به درمان آنتی بادی رخ می‌دهد، بود.
درباره تاثیر این جهش‌ها چه می‌دانیم؟
پروفسور فرانسویس بالوکس (Francois Balloux) استاد سیستم‌های محاسباتی زیستی و مدیر موسسه ژنتیک کالج دانشگاهی لندن می‌گوید: تعداد جهش‌های زیاد B.۱.۱.۵۲۹ این نگرانی را به وجود می‌آورد که این سویه نسبت به سویه اصلی ویروس و سویه‌های نگران کننده قبلی، قابلیت سرایت بیشتری دارد و احتمال وخیم‌تر شدن حال افراد در صورت ابتلا به آن وجود دارد. از مجموعه جهش‌های این سویه، می‌توان انتظار داشت که B.۱.۱.۵۲۹ کمتر توسط آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده (یعنی آنتی‌بادی‌هایی که به پروتئین میخ مانند متصل می‌شوند و در نتیجه از اتصال آن به سلول‌های میزبان و در نتیجه عفونت جلوگیری می‌کنند) شناسایی شود. به این ترتیب پیش‌بینی ما این است افرادی که از طریق واکسیناسیون یا ابتلا به سویه‌های قبلی یک ایمنی به دست آورده‌اند احتمال دارد مجددا به این سویه مبتلا شوند.
وی در ادامه تاکید کرد که در حال حاضر نمی‌توان تنها بر اساس تجزیه و تحلیل ژنتیکی بیماران استان خائوتنگ، پیش‌بینی دقیقی انجام داد. تاکنون B.۱.۱.۵۲۹ در بوتسوانا، آفریقای جنوبی، آلمان، سرزمین‌های اشغالی، بلژیک، استرالیا، جمهوری چک، انگلیس، ایتالیا و هنگ‌کنگ شناسایی شده است. بوتسوانا یا باتسوانا کشوری محصور در خشکی واقع در جنوب قاره آفریقا است.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) برای بحث در مورد سویه جدید کروناویروس جلساتی را برگزار کرده است. دکتر ماریا ون کرخوف (Maria Van Kerkhove) همه‌گیرشناس بیماری‌های عفونی از کالج دانشگاهی لندن و مدیر بخش کووید-۱۹ در سازمان جهانی بهداشت گفت: در حال حاضر، محققان گردهم آمدند تا منشا این جهش‌ها را دریابند.
ساجد جاوید (Sajid Javid) وزیر امور بهداشت و مراقبت‌های اجتماعی بریتانیا در حساب کاربری خود در توییتر گفت که وزارت بهداشت و مراقبت‌های اجتماعی بریتانیا در حال بررسی سویه جدید است.
آیا اُمیکرون به یک سویه نگران کننده تبدیل خواهد شد؟
در این مرحله، نوع جدید به عنوان یک واریانت نگران کننده(VOC) اعلام نشده است، اما ممکن است به زودی نظر دانشمندان تغییر کند. بالوکس در این باره گفت: بر اساس شواهد محدود موجود، اُمیکرون احتمالا شرایط قرار گرفتن در دسته واریانت‌های نگران کننده را دارد.
این سویه نگرانی‌ها از بازگشت دوباره محدودیت‌های سفر را به همراه داشته و موجب شد تا سهام شرکت‌های هواپیمایی و گروه‌های سرمایه‌گذاری صنعت گردشگری و هتلداری تحت تاثیر قرار گیرد. پس از این که سازمان جهانی بهداشت واریانت امیکرون را مایه نگرانی خواند، کشورهای سراسر جهان فورا سفر از جنوب آفریقا را متوقف کردند. آمریکا و کشورهای دیگر در پی شناسایی سویه جدید و بسیار مسری امیکرون در آفریقای جنوبی، محدودیت‌هایی را برای ورود مسافران از هشت کشور جنوب آفریقا اعلام کردند.
جو بایدن رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا اعلام کرد به دنبال شیوع سویه جدیدی از ویروس کرونا، برای سفر از هشت کشور به ایالات متحده آمریکا محدودیت اعمال خواهد کرد. این محدودیت‌ها شامل آفریقای جنوبی، بوتسوانا، زیمبابوه، نامیبیا، لسوتو، اسواتینی، موزامبیک و مالاوی می‌شود. عمده شهروندان غیرآمریکایی که در ۱۴ روز گذشته در این کشورها بوده‌اند، اجازه ورود به آمریکا را نخواهند داشت.
نظر شرکت‌های سازنده واکسن درباره سویه امیکرون
تولیدکنندگان واکسن اظهار کرده‌اند که در صورت گسترش سویه اُمیکرون می‌توانند به سرعت واکسن‌های خود را با این سویه تطبیق دهند. سی ان بی سی نوشت: فایزر (Pfizer) و بایو ان تک (BNT) در حال بررسی سویه جدید و به شدت جهش‌یافته ویروس کرونا هستند.
بایو ان تک اعلام کرده که دو هفته زمان نیاز دارد که بگوید آیا واکسن آنها در برابر این سویه جدید کارایی دارد یا خیر و در صورت مقاوم بودن سویه جدید به واکسن‌های موجود، واکسن جدید را ظرف شش هفته با این سویه سازگار و ظرف ۱۰۰ روز آماده توزیع کند. شرکت‌های جانسون و جانسون، مدرنا و آسترازنکا نیز گفتند که در حال بررسی و آزمایش سویه جدید هستند.
در طول تابستان، گونه دلتا که دارای ۱۱-۱۵ جهش در پروتئین میخ مانند خود بود، به سویه غالب در سراسر جهان تبدیل شد. اکنون، دانشمندان بیش از هر زمان دیگری نگران هستند زیرا B1.1.529 دارای ۳۲ جهش در پروتئین میخ مانند خود است که می‌تواند ساختار ویروس را به طور قابل توجهی تغییر دهد و این به آن معناست که حتی افراد واکسینه شده نیز ممکن است به آن آلوده شوند.
.
بیشتر بخوانید: ۱۰ مورد از مرگ‌بارترین ویروس‌های جهان