سونامی‌های اختروش می‌توانند کهکشان‌ها را نابود کنند

ستاره شناسان با بررسی جریان‌های خروجی ۱۳ اختروش دریافتند که بادها و گازهای در حال خروج از یک اختروش می‌توانند کهکشان‌ها را نابود کنند.

به گزارش علمی‌ها و به نقل از Livescience، تقریباً در مرکز همه کهکشان‌های جهان، یک سیاه‌چاله کلان جرم وجود دارد که مقادیر باورنکردنی ماده را بلعیده و مقادیر باورنکردنی تشعشع از خود انتشار می‌دهد. بزرگترین و گرسنه‌ترین این پرخورها با نام کوازار (Quasar) یا اختروش (یا اشیاء شبه ستاره‌ای، زیرا به طرز فریبنده‌ای در اکثر تلسکوپ‌ها مانند ستاره‌ها به چشم می‌خورند) شناخته می‌شوند، اختروش‌ها از جمله پرانرژی‌ترین اشیاء جهان هستند.

هنگامی که ماده در حال سقوط به سیاه‌چاله، با سرعت نزدیک به سرعت نور در لبه اختروش می‌چرخد، گرم شده و به سمت بیرون پرواز می‌کند (نیروی حرکت ماده از نیروی عظیم تابش خود تأمین می‌شود). این سوء هاضمه بین کهکشانی باعث می‌شود یک اختروش به یک چشم انداز عالی تبدیل شود، که قادر است هزاران بار درخشان‌تر از یک کهکشان با ۱۰۰ میلیارد ستاره باشد. با این حال، مطالعات جدید نشان می‌دهند که اختروش ‌ها ممکن است کهکشان‌هایی را که میزبان آنها هستند را ویران کنند.

در شش مقاله که در تاریخ ۱۶ مارس ۲۰۲۰ در نسخه ویژه نشریه اخترفیزیک (The Astrophysical Journal) منتشر شده است، ستاره شناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل جریان‌های خروجی ۱۳ اختروش (پرتوهای پرسرعتی که از اختروش‌ها دور می‌شوند) را بررسی کردند. این تیم در طی چند سال با مشاهده جریان‌های خروجی در طول موجهای زیادی از طیف الکترومغناطیسی دریافتند که بادها و گازهای در حال خروج از یک اختروش می‌توانند با سرعت بیش از ۶۴ میلیون کیلومتر در ساعت حرکت کرده و به حرارت میلیاردها درجه سانتیگراد برسند.

بیشتر بخوانید: ۱۰ مورد از عجیب ترین اشیاء کیهانی

شتاب یکی از این جریان‌های خروجی در طی یک دوره سه ساله تقریباً از ۶۹ میلیون کیلومتر در ساعت به ۷۴ میلیون کیلومتر در ساعت می‌رسید، این مقدار سریع‌ترین شتابی است که تاکنون در فضا تشخیص داده شده است.

محققان دریافتند که این گازهای سریع و گرم می‌توانند صدمه شدیدی به کهکشان میزبان اختروش وارد کنند. به گونه‌ای که هنگام عبور از دیسک کهکشانی، مانند امواج سونامی به آن برخورد کرده و مواد سازنده ستاره‌ها را از کهکشان به فضا پرتاب کنند. محققان دریافتند که در یک سال یک جریان بزرگ اختروش می‌تواند مواد مورد نیاز برای تشکیل صدها خورشید را به فضای بین کهکشانی منتقل کرده و مانع از شکل گیری ستاره‌های جدید شود.

این یافته‌ها می‌تواند به ما در یافتن پاسخ یک سوال قدیمی‌ درباره جهان کمک کنند، آن سوال این است که چرا به نظر می‌رسد که رشد کهکشان‌های بزرگ پس از رسیدن به یک جرم خاص متوقف می‌شود؟ وقتی تیم مطالعاتی داده‌های جدید خروج اختروش را با مدل‌های تشکیل کهکشان‌ها ترکیب کردند دریافتند که طوفان‌ پرتوهای تابشی قادرند از رشد ستاره‌های جدید در کهکشان‌های بزرگ جلوگیری کنند.

نظریه پردازان و ناظران چندین دهه است که می‌دانند یک روند فیزیکی وجود دارد که از تشکیل ستاره‌ها در کهکشان‌های عظیم جلوگیری می‌کند، اما ماهیت آن یک راز بوده است. مطالعه بیشتر این جریانهای پرقدرت، که به اعتقاد محققان فقط با بلیعدن مواد بیشتر توسط اختروش‌ها شتاب می‌گیرند، می‌تواند جزئیات بیشتری در مورد پرانرژی‌ترین اشیاء جهان فراهم کنند.

بیشتر بخوانید: ۱۰ واقعیت عجیب درباره سیاهچاله‌ها که اخیرا کشف شده است