۱۰ بیماری که بر دایناسورها تاثیر گذار بود
دایناسورها همیشه ما را مجذوب خود می‌کنند. هر از چند گاهی یک فسیل از آنها کشف میشود که حقایق جدیدی درباره زندگی آنها به ما نشان می‌دهد، به عنوان مثال می‌توان به رژیم‌های غذایی، جراحات یا زیستگاه آنها اشاره کرد. با این حال برخی از فسیل‌ها شواهدی از بیماری‌هایی را نشان داده‌اند که زندگی دایناسورها را تحت تأثیر قرار داده‌اند.
این بیماری‌ها جمعیت دایناسورها را ویران کرده و حتی تعداد زیادی از آنها را نیز کشته است. بسیاری از این بیماری‌ها امروزه هم وجود دارند و برخی حتی برروی انسان نیز تأثیر می‌گذارند که نوعی این امر باعث جالب‌تر شدن همه چیز میشود. در این نوشتار ۱۰ مورد از بیماریهای تاثیرگذار بر دایناسورها بررسی می‌شوند.
۱۰- شوره
یک دایناسور ۱۲۵ میلیون ساله قدیمیترین موجود شناخته شده است که شوره سر داشته است (کشف قدیمیترین شوره جهان در فسیل میکرورپتور ۱۲۵ میلیون ساله). این دایناسور میکرورپتور است، دایناسور گوشتخوار کوچک با ۴ بال که اندازه کلاغ‌های امروزی بوده است. دیرینه شناسان همچنین شواهدی از شوره سر در دو دایناسور دیگر، بیپیائوسوروس (beipiaosaurus) و سینورنیتوسوروس (sinornithosaurus) پیدا کرده‌اند که هر دو تقریباً دو برابر بزرگتر از میکرورپتور بوده‌اند.
محققان ضمن مطالعه چگونگی ریختن پرهای دایناسورها شواهدی از شوره سر کشف کردند. آنها دریافتند که بعضی از قسمت‌های پرهای فسیل حاوی کورنئوسیت (corneocytes) است. این مسئله بسیار مهم بود زیرا کورنئوسیت‌ها هنگام ایجاد شوره سر بر روی پوست انسان هم شکل می‌گیرند. کورنئوسیت سلولهای لایه شاخی اپیدرم هستند، آنها مرده و فاقد حیاتند اما نقش بسیار مهمی در پوست ایفا می‌کنند. محققان همچنین دریافتند که این دایناسورها همانند پرندگان امروزی پرهای خود را می‌ریختند.[۱]
۹- سرطان
دایناسورها هم سهم خود را از سرطان داشتند، این نتیجه از یک مطالعه به رهبری بروس روثچایلد (Bruce Rothschild) از کالج پزشکی دانشگاه شمال شرقی اوهایو مشخص شد. روثچایلد و تیم وی پس از اسکن ۱۰،۰۰۰ فسیل دایناسور توسط دستگاه اشعه ایکس که در چندین موزه در سراسر آمریکای شمالی نگهداری می‌شدند، به این کشف مهم دست یافتند.
آنها کشف کردند که ۲۹ استخوان از ۹۷ نمونه آزمایش شده از دایناسور هادروسور (hadrosaur) مبتلا به تومور سرطانی بودند. برای روشن شدن موضوع لازم است بدانید که همه تومورها سرطانی نیستند. این تومورها به این علت سرطانی درنظر گرفته شدند زیرا در انسان هم نمونه آنها مشاهده شده است.
محققان نمیدانند که چرا هادروسورها به سرطان مبتلا میشده‌اند. با این حال، آنها فکر می‌کنند که علت آن در ارتباط با خوردن پینوفیتا (Pinophyta) است که توسط این جانداران از آنها تغذیه میکردند. پینوفیتا گیاه بازدانه با برگ‌های سوزنی است که به دلیل داشتن مواد شیمیایی مضر سرطان‌زا است.[۲]
بیشتر بخوانید: عامل انقراض دایناسورها قاتل سلولهای سرطانی
۸- مالاریا
مالاریا (Malaria) از زمان دایناسورها موجودات زنده را می‌کشد، در حقیقت برخی محققان مانند جورج پوینار (George Poinar) حشره شناس دانشگاه ایالتی اورگان معتقدند که مالاریا حتی دایناسورها را نیز به قتل می‌رسانده است.
جالب اینجاست که این از نسخه مالاریا توسط حشرات پرنده‌ای منتقل می‌شد که احتمالاً پشه نبودند. محققان اعتقاد دارند که یک حشره کوچک منقرض شده که در کنار رودخانهها زندگی می‌کرده است، ۱۴۰ میلیون سال پیش اولین مالاریا را انتقال داده است.
این حشرات پرنده می‌توانستند دایناسورها را که احتمالاً منبع اصلی خون به حساب می‌آمدند، گاز بگیرند. روشی که پشه ماده آنوفیل (Anopheles) امروزه انسان را جزو منابع اصلی خون می‌داند. این حشرات دایناسورها را با گونه منقرض شده عامل مالاریا با نام پالئوهموپروتئوس بورمیسیس (Paleohaemoproteus burmacis) آلوده میکردند. با وجود اینکه مالاریا قطعا دایناسورها را مریض می‌کرده است اما پوینار فکر نمی‌کند که این بیماری توانایی کشتن آنها را داشته است.[۳]
۷- آب مروارید
هیچ شواهد محکمی وجود ندارد که دایناسورها مبتلا به آب مروارید (Cataracts) بوده باشند. با این حال ال.آر. کرافت (L.R. Croft) در کتاب خود «آخرین دایناسورها» می‌گوید شکل‌گیری گسترده آب مروارید باعث شده است که دایناسورها منقرض شوند.
کرافت در کتاب خود ادعا کرده که در گرمای بیش از حد زمین که تحت اشعه ماوراء بنفش صورت گرفته بود دایناسورها دچار بیماری آب مروارید می‌شدند. تشعشعات خطرناک همچنین باعث شد تا آب مروارید گسترش یابد که بعداً منجر به نابینایی دایناسورها شد. بنابراین بسیاری از دایناسورها کور شدند و نتوانستند از خودشان مراقبت کنند که سبب انقراض آنها شد. کرافت معتقد است که پستانداران و خزندگان از بین نرفتند زیرا آنها باهوش بودند و از خورشید دوری کرده و در تاریکی شب به شکار روی می‌آوردند، در مقابل دایناسورها در طول روز به فعالیت خود ادامه دادند.
با این حال بسیاری از دانشمندان فکر نمی‌کنند که دایناسورها پس از ابتلا به آب مروارید منقرض شدند. انتخاب طبیعی باعث میشود دایناسورها بصورت طبیعی نوعی محافظت در برابر اشعه خطرناک ماوراءبنفش ایجاد کنند، علاوه بر این، این نظریه بسیار عجیب به نظر می‌رسد. با این حال وقتی از یک چشم پزشک همانند کرافت سوال کنید که چرا دایناسورها منقرض شدند، چنین پاسخی دریافت خواهید کرد![۴]
بیشتر بخوانید: ۱۰ هیولای دریایی منقرض شده و مربوط به ماقبل تاریخ
۶- آرتروز
استئوآرتریت (Osteoarthritis) شایع‌ترین نوع آرتروز است که امروزه بر انسان تأثیر می‌گذارد. این بیماری زمانی ایجاد میشود که غضروف لغزنده مفصل استخوانها از بین برود و باعث شود که اتصالات استخوانها به صورت خشن با یکدیگر در تماس مستقیم باشند. این وضعیت ایجاد اصطکاک بین انتهای استخوانها میشود که سبب فرسایش مفاصل شده و با درد همراه است.
محققان دریافته‌اند که کودیپتریکس (Caudipteryx) دایناسور پرنده که به اندازه طاووس‌های امروزی بوده است از این بیماری رنج می‌برد. در حقیقت این دایناسور پرنده که ۱۳۰ میلیون سال پیش می‌زیسته است، قدیمیترین جانوری است که مبتلا به استئوآرتریت است.
محققان هنگام مطالعه استخوانهای مچ پای چند فسیل دایناسور پرنده که در موزههای چین نگهداری می‌شوند به این کشف مهم دست یافتند. آنها دریافتند که ۳ مورد از ۱۰ فسیل کودیپتریکس دارای این بیماری است. با این حال محققان نمیدانند که چرا دایناسورها به این بیماری مبتلا بوده‌اند. جالب است که بسیاری از پرندگان کوچک امروزی نیز به استئوآرتریت مبتلا هستند.[۵]
۵- عفونت استخوان
در سال ۱۹۹۷ محققان بقایای یک لوفنگوسوروس هوینیای (Lufengosaurus huenei) را که ۱۷۰ تا ۲۰۰ میلیون سال پیش زندگی می‌کرد را از خاک بیرون کشیدند، آنها متوجه شدند که دنده‌های این دایناسور تا حدودی غیرطبیعی هستند. چندین قسمت مفقود شده بودند که نشان می‌داد این موجود قبل از مرگ جراحات زیادی متحمل شده است، با این حال محققان به علت صدمات نپرداخته و فسیل را به انبار منتقل کردند.
دو دهه بعد محققان فسیل را دوباره مورد بررسی قرار دادند که مشخص شد صدمات به دنده‌ها هنگام حمله توسط شکارچی بزرگتر که سعی در خوردن لوفنگوسوروس داشت، ایجاد شده است. محققان نتوانستند هویت جانور شکارچی را مشخص کنند اما از آنجایی که لوفنگوسوروس نزدیک به ۶ متر طول و ۲ تن وزن داشت، شکارچی حتما بسیار بزرگ بوده است.
لوفنگوسوروس از حمله نجات یافت اما با یک آسیب دیدگی وحشتناک که سبب آلودگی و ابتلا به باکتری‌های کشنده شد. باکتری‌ها باعث ایجاد چرک در داخل استخوانهای دنده شده و در نتیجه بیماری استخوانی کشنده‌ای به نام عفونت استخوان (Osteomyelitis) در این جانور ایجاد شد.
در انسان عفونت استخوانی بوسیله باکتری استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus) ایجاد میشود. با این حال محققان تأیید نکردند که آیا این باکتری باعث ایجاد عفونت استخوانی در دایناسورها نیز شده است یا نه. این بیماری میتواند موجب تب شدید، خستگی و حالت تهوع در دایناسور شده و متعاقباً منجر به مرگ آن شود. برخی از باکتری‌ها میتوانند به مغز رفته و باعث مرگ سریع جانور شوند.[۶]
در کمال تعجب حتی اگر این دایناسور گاز گرفته نمی‌شد بازهم می‌توانست به این بیماری مبتلا شود. این باکتری میتواند به روش دیگری وارد بدن جانور شده و از طریق خون به استخوانهای دنده حرکت کرده باشد.
بیشتر بخوانید: ۱۰ مورد از خطرناک‌ترین دایناسورهای تاریخ
۴- آرتریت عفونی
هادروسور دایناسور گیاه‌خوار که ۶۵ تا ۷۵ میلیون سال پیش می‌زیست، طول بزرگترین گونه این دایناسورها به ۹ تا ۱۱ متر می رسید و حدود ۷ تن وزن داشتند. این دایناسورها اما بدشانس بوده و از بیماریهای مختلف رنج می‌برده‌اند که علاوه بر سرطان شواهدی از آرتروز عفونی (Septic Arthritis) نیز در بقایای آنها مشاهده شده است. آرتریت عفونی (چرکی) عبارت از التهاب ناشی از عفونت در مفصل است.
برخلاف عفونت استخوان که قبلاً به آن اشاره کردیم، آرتریت عفونی هنگام پیش می‌آید که میکروب‌ها از طریق جریان خون به مفاصل انتقال می‌یابند. آرتریت عفونی همچنین میتواند هنگام آسیب بصورت طور مستقیم وارد مفاصل شود. در هر دو حالت باعث ایجاد درد شدید در مفاصل شده و گاهی اوقات آنها را بی‌حرکت می‌کند.
محققان ضمن تجزیه و تحلیل فسیل آرنج یک هادروسور شواهدی از آرتریت عفونی در آن کشف کردند. آنها سه رشد غیرمعمول در مفاصل پیدا کردند که در اثر ورم مفاصل ایجاد شده بود. دانشمندان نتوانستند علت ابتلای هیدروسور را به این بیماری کشف کنند، آنها معتقدند که این بیماری آنقدر دردناک بود که حیوان در راه رفتن مشکل داشت.[۷]
بیشتر بخوانید: روزی که دایناسورها مردند!
۳- کرمهای روده
دایناسورها از چندین کرم انگلی از جمله کرمهای نواری (tapeworms) و ترماتود (trematodes) رنج می‌بردند. محققان نمیدانند که کرمهای نواری چقدر میتوانند رشد کنند، اما طبق تخمین آنها به ۳۰ متر می‌رسند که هنگام صحبت درباره دایناسورها این مقدار واقعاً اندک است. کرمهای نواری در انسان به بیش از ۲۴ متر می‌رسند.
یافتن شواهدی از کرمهای انگلی در استخوانهای دایناسورها و فسیل پوست آنها تقریباً غیرممکن است زیرا آنها پس از مرگ دایناسور مرده و می‌پوسند. با این حال می‌توان با تجزیه و تحلیل کوپرولیتها (Coprolite)، مدفوع فسیل شده دایناسورها کرمهای انگلی که دایناسورها به آنها مبتلا بوده‌اند را تعیین کنیم. کوپرولیتها گاهی حاوی تخم کرم یا نمونه کیست نیز هستند.
این گونه بود که ۲ محقق با نامهای جورج پوینار (George Poinar) و آرتور بوکو (Arthur Boucot) در سال ۲۰۰۶ اولین شواهد مربوط به کرمهای دایناسور را کشف کردند. نمونه مدفوع فسیلی یا کوپرولیت متعلق به یک دایناسور گوشتخوار ناشناس بود که در بلژیک امروزی زندگی می‌کرده است. محققان شواهدی از کرمهای ترماتود و نماتود (nematode) به همراه تک یاخته‌ای به نام انتامیبا (Entamoeba) پیدا کردند.[۸]
یشتر بخوانید: ۱۰ مورد از بزرگترین دایناسورهای تاریخ
۲- پوسیدگی دندان
لبیدوسوروس هاماتوس (Labidosaurus hamatus) موجود منقرض شده‌ای است که احتمالاً هرگز از آن چیزی نشنیده‌ایم. این یک خزنده حدود یک متر طول ۱ متر و هم زمان با سایر دایناسورها روی زمین زندگی می‌کرده است. این دایناسور نخستین موجود شناخته شده‌ای است که از درد دندان و پوسیدگی آن رنج می‌برده است.
چند سال پیش که رابرت رایز (Robert Reisz ) به همراه تیمی از محققان فک تحتانی فسیل لبیدوسوروس را اسکن کردند به این کشف مهم پی بردند. آنها دریافتند که این موجود از پوسیدگی شدید دندان رنج می‌برد که باعث از بین رفتن تعداد زیادی از دندان‌های آن شده است.
محققان نمیدانند که چگونه لبیدوسوروس فک آلوده شده اما احتمال می‌دهند که این به رژیم غذایی این جانور مربوط است. لبیدوسوروس یک جانور همه چیزخوار بوده است اما رژیم اصلی غذایی آن شامل گیاهان بود. این یک نقطه بزرگ برای لبیدوسوروس بود، جویدن بیش از حد مینای دندان خود را از بین برده که در نتیجه عصب داخل دندان را در معرض خطر قرار گرفت. اعصاب به باکتری‌ها آلوده شده و باعث می‌شوند تا دندان آسیب دیده به آبسه مبتلا شود، این عامل باعث دندان درد و به تبع آن پوسیدگی دندان میشود.[۹]
۱- سل و ذات الریه
سل و ذات‌الریه حتی دایناسورها را هم مبتلا میکردند. اولین شواهد از بیماری ریوی در پرونیستوکوزاسیکوس (Proneusticosasiacus)، خزنده دریایی یافت شد که بیش از ۲۴۵ میلیون سال پیش زندگی می‌کرده است.
محققان با انجام آنالیزهای اشعه ایکس برروی فسیل این جانور به این کشف دست یافتند، آنها دریافتند که برخی از دنده‌ها غیرطبیعی هستند. پژوهشگران در ابتدا به سرطان، بیماری قارچی و کمبود ویتامین مشکوک بودند اما در نهایت سل و ذات‌الریه را تشخیص دادند. محققان دریافتند که این خزنده ماه‌ها یا حتی سال‌ها از این عفونت رنج برده تا اینکه مرده است. برخی از دانشمندان اعتقاد دارند که این فسیل واقعاً متعلق به یک سیماتوسوروس (Cymatosaurus) است، یک خزنده دریایی که ۲۴۲ میلیون سال پیش می‌زیسته و با پرونیستوکوزاسیکوس ارتباط خویشاوندی داشته است.[۱۰]
پرونیستوکوزاسیکوس و سیماتوسوروس با خزنده دیگری به نام نوتوسور (nothosaur) ارتباط نزدیکی دارند. نوتوسور در زمین زندگی می‌کرد اما در آب شکار به شکار می‌پرداخت درست مانند فُکهای امروزی، جالب اینجاست که فُک‌ها شایع‌ترین پستانداران دریایی هستند که به سل مبتلا می‌شوند.
.
بیشتر بخوانید: ۱۰ جاندار مخوف ماقبل تاریخ که قبل از دایناسورها در زمین زندگی میکردند