مرگبارترین بیماریهای عفونی تاریخ
بیماریهای مسری تاریخ بشریت را شکل دادهاند و امروز نیز در کنار ما هستند. از آنجایی که کروناویروس جدید از چین شیوع پیدا کرده و در کشورهای مختلف پخش شد، شناخت چنین بیماریهای عفونی برای ما مهم است. در این مطلب به معرفی برخی از بدترین بیماریهای عفونی (Infectious Diseases) میپردازیم، که از مشهورترین آنها میتوان به آبله، تب دنگی، سارس، ویروس زیکا و کووید-۱۹ اشاره کرد.
۱- کووید-۱۹
کووید-۱۹ (COVID-19) نوع جدیدی از خانواده کروناویروسها (Coronaviruses) است که اولین بار در دسامبر سال ۲۰۱۹ در ووهان چین ظاهر شد. این بیماری بسیار مسری بوده و به سرعت در جهان پخش شد. براساس آماری که سایت worldometers به صورت لحظهای قرار میدهد تعداد مبتلایان شناسایی شده تا روز سه شنبه ۲۳ خرداد ۱۴۰۱، ۵۴۰,۶۵۱,۸۳۴ نفر و تعداد کشته شدگان ۶,۳۳۱,۷۲۷ نفر است.
کروناویروسها خانواده بزرگی از ویروسها هستند که باعث بیماری تنفسی میشوند. این خانواده شامل ویروسهای کشنده سارس (سندرم حاد تنفسی حاد) و مرس (سندرم تنفسی خاورمیانه) نیز میشوند. گسترش بیماری کووید-۱۹ هم اکنون در کشورهای چین، کره جنوبی، ایران و ایتالیا بیشتر از سایر نقاط جهان است. به علت سرعت گسترش زیاد این بیماری و ایجاد یک بحران جهانی، سازمان بهداشت جهانی (World Health Organization) در ابتدای سال جاری میلادی وضعیت اضطراری و در تاریخ ۲۱ اسفند ۹۸ همه گیری جهانی (Pandemic) آن را اعلام کرد.
علایم معمول این بیماری شامل تب، سرفه، و تنگی نفس است. درد عضلانی، تولید خلط، و گلودرد از جمله نشانههای کمتر معمول آن هستند. با این که در اکثر موارد این بیماری باعث علایم خفیف میشود اما در برخی موارد منجر به سینهپهلو و نارسایی چند اندامی و در نهایت مرگ میشود. نرخ مرگ و میر در این بیماری بین ۱ تا ۵ درصد تخمین زده میشود ولی بر حسب سن و سایر شرایط سلامتی در افراد مبتلا متغیر است. این بیماری از طریق قطرات ریز تنفسی هنگام سرفه یا عطسه از افراد مبتلا و همچنین تماس سطوح و اشیاء آلوده به ویروس نیز انتقال مییابد.
تماشا کنید: چرا ویروسهای جدیدی مانند کووید-۱۹ و سارس از چین میآیند؟
به گفته سازمان بهداشت جهانی، نقطه شروع انتشار این ویروس از بازار حیوانات وحشی زنده در ووهان است. منشأ این بیماری که از یک حیوان زنده به انسان منتقل شده به طور کامل مشخص نیست به گونهای که دانشمندان ابتدا خفاش را عامل انتقال معرفی کردند اما پس از مطالعات بیشتر، نوعی مورچهخوار زرهدار با نام پنگولین به عنوان منشأ بیماری معرفی شد. پنگولین (Pangolins) یک جانور فلسدار است که بیش از هر جانور دیگری در دنیا قاچاق شده و در خطر انقراض قرار دارد. پوست فلسدار پنگولین کاربرد گستردهای در طب سنتی چین دارد و گوشت این حیوان هم از نظر عدهای بسیار لذیذ است.[۱]
۲- آبله
محققان معتقدند بیماری آبله (Smallpox) که باعث بروز ضایعات پوستی میشود اولین بار حدود ۳۰۰۰ سال پیش در هند یا مصر بروز کرد. ویروس واریولا که عامل بیماری آبله است به گفته سازمان جهانی بهداشت یک سوم مبتلایان را از بین میبرد و به نابینا شدن مابقی مبتلایان منجر میشود.
عکس بالا که در سال ۱۹۷۵ گرفته شده یک قبرستان روستا در حومه شهر بنگلادش را نشان میدهد که قربانیان آبله در آنجا دفن شده اند. در سال ۱۹۷۵ این بیماری در یکی از مناطق بنگلادش به شکل وحشتآوری شیوع پیدا کرد که موجب شد ۴۶ درصد مبتلایان به آن در بیمارستان داکا جان خود را از دست بدهند. این بیماری در سال ۱۹۸۰ و پس از اجرا شدن کمپینهای واکسیناسیون طولانی مدت ریشه کن شد. آخرین نمونههای باقی مانده از این ویروس در آزمایشگاههای آمریکا و روسیه نگهداری میشوند.
بیشتر بخوانید: آبله میمون چیست؟ دانستنیهایی درباره علائم، درمان و واکسن این بیماری
۳- طاعون
این بیماری مرگبار باستانی بر خلاف آبله همچنان در کنار است. طاعون (Plague) از باکتریهایی ناشی میشوند که ککها و موشها عامل انتقال آن هستند، بیشترین همه گیری مرگ سیاه در قرن ۱۵ در اروپا بود که تقریباً یک سوم جمعیت اروپا (نزدیک به ۲۵ میلیون نفر) را از بین برد.
این بیماری در سه شکل ظاهر میشود اما شناخته شدهترین آن طاعون خیارکی (Bubonic plague) است که توسط باکتری یرسینیا پستیس (Yersinia pestis) ایجاد شده و با ورم دردناک غدههای لنفاوی شناخته میشود. امروزه بیماری طاعون در حیوانات سراسر جهان به خصوص غرب آمریکا و آفریقا پیدا میشود. در سپتامبر ۲۰۱۶ سازمان جهانی بهداشت از ۷۸۳ مورد ابتلا به طاعون در سراسر جهان خبر داد.
۴- مالاریا
با وجود اینکه بیماری مالاریا (Malaria) قابل پیشگیری و درمان است اما تاثیرات فاجعه باری در آفریقا داشته به گونهای که طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت ۲۰ درصد مرگ و میر تمامی کودکان از این بیماری ناشی میشود. همچنین این بیماری در قارههای دیگر هم وجود دارد.
انگل عامل این بیماری از طریق نیش پشه منتقل میشود و علائم اولیه آن شامل شامل تب و لرز است و نشانههایی شبیه به آنفلوآنزا دارد. در سال ۱۹۵۱ این بیماری با کمک حشرهکشهای DDT در آمریکا ریشه کن شد. همچنین اقدامات دیگر سازمان جهانی بهداشت برای ریشه کن کردن این بیماری تنها در برخی مناطق موفقیت آمیز بوده و هدف از آن کاهش انتقال بیماری است. سازمان جهانی به منظور کاهش گزیدگی ناشی از پشههای مالاریا در کشورهای آفریقایی از جمله در کامبوج، شبکههای به اصطلاح طولانی حشره کش توزیع کرده است.
۵- آنفلوآنزا
طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت بیماری عفونی و فصلی آنفلوآنزا (Influenza) عامل سه تا پنج میلیون مورد شدید ابتلا به بیماری و حدود ۲۵۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰۰ مرگ در سال، در سراسر جهان است.
این عفونت ویروسی به صورت دورهای بسیار کشندهتر میشود. بیماری همه گیر آنفولانزای اسپانی در سال ۱۹۱۸، حدود ۵۰ میلیون نفر را در سراسر جهان کشت. همانطور که در سالهای اخیر آنفولانزای خوکی (Swine influenza) و آنفولانزای مرغی (Avian influenza) در سالهای اخیر شایع شد، برخی ویروسهای آنفلوانزا میتوانند بین گونههای مختلف انتقال یابند.
۶- سل
بیماری سل (Tuberculosis) از باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (Mycobacterium tuberculosis) است که معمولاً به ریهها حمله میکند و باعث سرفههای خونین میشود. تصویر اشعه ایکس زیر مربوط به ریه یک بیمار مبتلا به مرحله پیشرفته سل است.
باکتریوم انتقال دهنده این بیماری تمام افراد آلوده به آن را بیمار نمیکند. بیش از یک سوم جمعیت جهان در حال حاضر این باکتریوم را در بدن خود دارند و حامل آن هستند. همچنین از میان افراد آلوده به سل ۵ تا ۱۰ درصد افراد دچار علائم بیماری میشوند، عفونت سل در میان افراد آلوده به ویروس HIV شایعتر است.
۷- HIV/ایدز
تا پایان سال ۲۰۱۸ حدود ۳۷٫۹ میلیون نفر در سراسر جهان با ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) زندگی میکردند که ۲۵٫۷ میلیون نفر از این افراد ساکن آفریقا بودند. بنابه گفته سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۸ حدود ۷۷۰۰۰۰ نفر در سراسر جهان بر اثر ایدز کشته شدند که ۴۹۰۰۰ نفر از این تعداد در آمریکا بود.
تماشا کنید: اچ آی وی و ایدز چیست؟
در حالی که بسیاری از بدترین بیماریهای این لیست رابطه دیرینهای با انسان دارند، اچآیوی یک ویروس تازه وارد است. تاثیرات مرگبار ویروس HIV بر سلولهای سیستم ایمنی انسان اولین بار در سال ۱۹۸۱ مشاهده شد. این ویروس از طریق نابود کردن بخشی از سیستم ایمنی، قربانیان خود را در برابر تمامی انواع بیماریها آسیب پذیر میکند. اعتقاد بر این است که این بیماری از ویروس نقص ایمنی میمونی (SIV) که میمونها و بوزینهها را آلوده میکند، پدید آمده است.
۸- وبا
وبا (Cholera) موجب اسهال شدید در فرد میشود و در صورتیکه معالجه نشود میتواند در مدت چند ساعت بیمار را از بین ببرد. افراد با خوردن و نوشیدن غذا و آب آلوده به باکتری ویبریو کلرا (Vibrio cholerae) به این بیماری مبتلا میشوند. باکتریوم عامل این بیماری در غذا و آب آلوده به مدفوع وجود دارد. از آنجایی که علائم بروز این بیماری ممکن است ۱۲ ساعت تا ۵ روز طول بکشد، افراد میتوانند آن راناخواسته از طریق مدفوع خود گسترش دهند.
به دلیل رعایت اصول بهداشتی موارد ابتلا به وبا در کشورهای صنعتی برای مدت ۱۰۰ سال نادر شده است. اما سازمان بهداشت جهانی تخمین میزند که هر ساله بین ۲۱۰۰۰ تا ۱۴۳۰۰۰ نفر در سراسر جهان بر اثر این بیماری میمیرند.
در طول قرن نوزدهم ، وبا از خانه خود در هندوستان شیوع پیدا کرد و منجر به شش بیماری همه گیر و کشته شدن میلیونها نفر در سراسر جهان شد. به تازگی شیوع وبا در هائیتی و پس از وقوع زلزله فاجعه بار سال ۲۰۱۰ گزارش شده که بیش از ۹۰۰۰ کشته بر جا گذاشته و تا آوریل سال ۲۰۱۶، ۷۷۵ هزار نفر را بیمار کرده است.
۹- هاری
هاری (Rabies) بیماری ویروسی است که موجب التهاب مغزی حاد میشود. ویروسی از خانواده رابدو ویریده (Rhabdoviridae) این بیماری را ایجاد میکند. این بیماری در آمریکا دیگر تهدید جدی به حساب نمیآید اما همچنان عامل کشندهای در دیگر مناطق جهان است. طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت هر سال در کشورهای آفریقایی و آسیایی دهها هزار نفر به دلیل این بیماری فوت می کنند. تقریباً سالانه دو نفر در ایالات متحده از این بیماری جان خود را از دست میدهند که از طریق بزاق حیوانات آلوده بویژه سگها به انسان منتقل میشود.
علائم اولیه این بیماری در انسان به سختی شناسایی میشود چرا که علائم آن شبیه به آنفلوآنزا بوده و شامل ضعف عمومی و تب است. اما با پیشرفت بیماری، بیمار دچار توهم و بیخوابی شده و رفتارهای غیرمعمول از خود نشان میدهد. با این حال واکسن هاری هم در جلوگیری از عفونت به وسیله ویروس و هم در درمان افراد آلوده قبل از شروع علائم بسیار مؤثر است.
۱۰- ذات الریه
ذات الریه (Pneumonia) همچون هاری یا آبله ترسناک و دلهره آور نیست اما این عفونت ریوی میتواند بخصوص برای افراد بالای ۶۵ و کمتر از پنج سال کشنده باشد. این بیماری میتواند از باکتری و ویروس یا ترکیبی از هر دوی آنها ناشی شود. علاوه بر آن فرد همچنین با عفونت قارچی، انگلی و یا با واکنش به برخی داروهای ذات الریه به این بیماری مبتلا شود.
۱۱- اسهال عفونی
روتاویروس (Rotavirus) شایعترین علت گاسترو آنتریت ویروسی (التهاب روده و معده) است، یک بیماری اسهالی که میتواند کشنده باشد. به گفته سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۳، ۲۱۵ هزار کودک زیر پنج سال در جهان بر اثر این بیماری کشته شدند که از این تعداد حدود ۲۲ درصد تنها در هند رخ داده است. به طور کلی بیشتر مرگ و میرها برای کودکان در کشورهای فقیر و کم درآمد اتفاق میافتد.
ویروس باعث کم آبی بدن میشود که با اسهال شدید، آبکی و استفراغ همراه است. به گفته سازمان بهداشت جهانی چهار واکسن برای روتاویروس وجود دارد که در جلوگیری از بیماری بسیار مؤثر هستند.
۱۲- ابولا
بیماری ویروسی ابولا (Ebola virus disease) اگرچه نادر است اما اغلب عفونت کشندهای به حساب میآید و میتواند از طریق یکی از پنج نسخه ویروس ابولا ایجاد شود. این ویروس به سرعت گسترش پیدا کرده و بر واکنش ایمنی بدن غلبه کرده و موجب تب، درد عضلانی، سردرد، ضعف، اسهال، استفراغ و درد شکمی میشود. برخی از مبتلایان به این بیماری در مراحل پایانی بیماریشان دچار خونریزی از بینی و دهان هم میشوند، شرایطی که به سندرم خونریزی مشهور است.
ویروس ابولا از طریق مایعات بدن از یک شخص به فرد دیگر منتقل میشود، فرد سالم میتواند با تماس خون یا ترشحات شخص آلوده و یا لمس سطوح (مانند لباس یا ملافه) حاوی این مایعات، به این بیماری مبتلا شود.
بزرگترین شیوع ابولا در سال ۲۰۱۴ در آفریقای غربی آغاز شد. با پایان شیوع بیماری در سال ۲۰۱۶، تقریباً ۱۱۳۲۵ نفر در این شیوع جان باختند و ۲۸۶۵۲ مورد مشکوک و تأیید شده از ویروس گزارش شد. جدیدترین شیوع بیماری ابولا مربوط به غرب آفریقا در سال ۲۰۱۴ است. تا آوریل سال ۲۰۱۶ تقریبا ۱۱ هزار و ۳۰۰ نفر بر اثر ابتلا به آن جان خود را از دست دادهاند. این ویروس از طریق ترشحات بدن بین افراد منتقل میشود.
۱۳- جنون گاوی
بیماری واریانت کروتزفلد جاکوب (Variant Creutzfeldt-Jakob disease) یک بیماری نادر و کشنده است. این بیماری به عنوان یک انسفالوپاتی اسفنجی قابل انتقال (TSE) طبقه بندی میشود، زیرا قابل از گاو به انسان قابل انتقال بوده و شکل اسفنجی ایجاد میکند به این صورت که باعث ایجاد یک مشخصه اسفنجی در بافت مغز میشود. این بیماری از طریق خوردن گوشت گاو مبتلا به بیماری به انسان منتقل میشود.
بین سالهای ۱۹۹۶ و مارس ۲۰۱۱، تقریباً ۲۲۵ مورد ابتلا به این بیماری در انگلستان و چندین کشور دیگر گزارش شد. قبل از سال ۱۹۹۶ دانشمندان نمیدانستند که انسان با خوردن گوشت آلوده میتواند به این بیماری مبتلا شود. به گفته سازمان بهداشت جهانی سن متوسط مبتلایان به vCJD (بیماری واریانت کروتزفلد جاکوب) ۲۸ سال است، در حالی که سن متوسط بیماران CJD (بیماری کروتزفلد جاکوب) ۶۸ سال است. مبتلایان به نسخههای مختلف این بیماری، علائمی از جمله افسردگی، بی اشتهایی یا اضطراب را نشان میدهند.
۱۴- ماربورگ
ویروس ماربورگ (Marburg) متعلق به خانواده ویروسهای فیلوویروس (Filovirus) است، این ویروسها ساختار رشتهای دارند و طول آنها حدود ۱۵۰۰ نانومتر است. این بیماری ویروسی همچون ابولا از طریق ترشحات بدن بین افراد منتقل میشود. ویروس ماربورگ نیز موارد مشترک دیگری با ابولا دارد. توسط خفاش های میوه ای متعلق به خانواده تروپودیدآ (Pteropodidae) به انسان منتقل میشود و در بعضی از بیماران میتواند باعث تب و خونریزی ویروسی شود.
ویروس ماربورگ اولین بار در سال ۱۹۶۷ در آلمان شناسایی شد. در آن سال یکی از کارکنان آزمایشگاههای این کشور که در حال آزمایش روی میمونهای آلوده به این ویروس وارداتی از اوگاندا بود، آلوده شد. میمونها نیز مانند انسانها میتوانند به ویروس ماربورگ آلوده شوند. خفاشهای میوه خوار از ویروس ماربورگ آلوده نمیشوند اما میتوانند میزبان ویروس به حساب آیند. محققان معتقدند خفاشها میتوانند بسیاری از ویروسها را که موجب بیماری در انسان میشود به او منتقل کنند بدون آنکه خود بیمار شوند.
۱۵- سندرم تنفسی خاورمیانه
خفاشهای میوه خوار همچنین عامل سندرم تنفسی خاورمیانه یا مرس (MERS) هستند؛ بیماری تنفسی ویروسی که اولین بار در عربستان در سال ۲۰۱۲ شناسایی شد. با وجود اینکه مرس از خفاشها سرچشمه گرفته است اما به گفته سازمان بهداشت جهانی منبع اصلی آن شترهای خاورمیانه هستند.
کروناویروس مرس ارتباط نزدیکی با سارس و کووید-۱۹ دارد. افراد مبتلا به سندرم تنفسی خاورمیانه دچار بیماری شدید تنفسی از جمله تب، سرفه و تنگی نفس میشوند. از سال ۲۰۲۰، ۲۴۹۴ مورد بیماری گزارش شده که بیشتر آن در عربستان سعودی است. به گفته سازمان بهداشت جهانی ۳۴ درصد از مبتلایان به این بیماری میمیرند.
۱۶- تب دنگی
تب دنگی (Dengue) تنها یکی از ویروسهای قابل انتقال از پشهها است که سالانه باعث کشته شدن ۵۰ هزار نفر در سراسر جهان میشود. تب دنگی بیماری است که یکی از چهار ویروس DENV۱، DENV۲، DENV۳ و DENV۴ عامل آن بوده و از طریق پشه به انسان منتقل میشود.
تب دنگی معمولاً از طریق گونه ادیس اجیپتی (Aedes aegypti) (تصویر بالا) به انسان منتقل میشود، اما گاهی اوقات گونه ادیس البوپیکتوس (albopictus) نیز این بیماری را از یک شخص به فرد دیگر منتقل می کند. در این بیماری امکان سرایت از فردی به فرد دیگر وجود ندارد و اغلب با علائمی مشابه با آنفلوآنزا ظاهر میشود. به گفته سازمان بهداشت جهانی ویروس منجر به عارضه کشندهای میشود که به دنگو شدید یا تب خونریزی دنگی معروف بوده و علائم آن شامل تب، درد شکم، استفراغ، خونریزی و مشکلات تنفسی است.
۱۷- تب زرد
بیماری تب زرد (Yellow fever) نیز همچون تب دنگی از طریق پشهها بین افراد منتقل میشود. نام این بیماری از علائمی مانند زردی یا زردی پوست و چشمها که توسط درصد کمی از مبتلایان آلوده تجربه میشود، گرفته شده است.
با این حال، بیشتر افرادی که به ویروس مبتلا میشوند هرگز دچار زردی یا علائم شدید دیگر نمیشوند. درصد کمی از بیمارانی که دچار چنین علائمی میشوند، کسانی هستند که وارد مرحله دوم و سمیتر بیماری میشوند که بر روی سیستم بدن آنها از جمله کبد و کلیه تأثیر می گذارد. به گزارش سازمان بهداشت جهانی نیمی از بیماران پس از آنکه وارد مرحله سمی بیماری شدند پس از ۷ تا ۱۰ روز فوت میکنند.
تب زرد در ۴۷ کشور آمریکای مرکزی، آمریکای جنوبی و آفریقایی یک بیماری بومی است و افرادی که به این مناطق سفر میکنند واکسن کاملا موثری برای مقابله با این بیماری برای آنها وجود دارد. در قرن ۱۷ برای اولین بار تب زرد وارد آمریکای شمالی و اروپا شد که باعث شیوع بسیار زیاد موجب فروپاشی جمعیتها شد.
۱۸- هانتا ویروس
بیماری هانتا ویروس (Hantaviruses) از طریق جوندگان به خصوص موشها به انسان منتقل میشود. در صورت تماس مستقیم با ترشحات بدن این حیوانات یا در صورت تنفس ذرات حامل ویروس که در ترشحات وجود داردن، افراد میتوانند به هانتا ویروس آلوده شوند.
در سال ۱۹۹۳ پس از کشته شدن چند جوان به وسیله یک بیماری مرموز در جنوب غربی آمریکا، هانتا ویروس اولین بار در ایالات متحده شناسایی شد. نیمی از ۲۴ بیمار که در ابتدا به این ویروس آلوده شده بودند در اثر این بیماری فوت کردند، این بیماری یک عفونت تنفسی شدید میباشد که به سندرم ریوی هانتاویروس یا HPS معروف است.
مواردی از ابتلا به این بیماری در آمریکا، کشورهای آسیایی و اروپایی و بخشهایی از آمریکای مرکزی و جنوبی مشاهده شده که با علائمی همچون تب، ضعف و استفراغ همراه است و موجب خونریزی و نارسایی کلیوی میشود.
۱۹- سیاه زخم
سیاه زخم (Anthrax) یک بیماری عفونی است که از باکتریوم باسیلوس آنتراسیس (Bacillus anthracis) ناشی میشود و در خاک یافت میشود و همیشه حیوانات وحشی و اهلی را آلوده میکند. انسان از طریق تماس با حیوانات آلوده یا مصرف محصولات حیوانی به آن مبتلا میشود. با ورود اسپورهای باکتریایی به پوست، انسان میتواند به این بیماری مبتلا شود همچنین افرادی که با حیوانات یا پشم آنها کار میکنند مستعد ابتلا به این بیماری هستند. روش ریوی این بیماری کشندهتر است به گونهای که ۹۲ درصد موارد گزارش شده منجر به مرگ میشود.
حملات بیولوژیکی سیاه زخم در سپتامبر ۲۰۰۱ (September 2001) در ایالات متحده، که از میان ۱۷ بیمار ۵ کشته بر جای گذاشت، بدترین حمله بیولوژیکی در تاریخ ایالات متحده به حساب میآید.
۲۰- مرسا، “ابرمیکروب” (سوپرباگ)
مرسا (MRSA) عنوان کوتاه شده استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی سیلین (methicillin-resistant Staphylococcus aureus) است که نوعی باکتری استاف بوده و قادر به ایجاد عفونتهای پوستی و خونی است. این باکتری در برابر بیشتر آنتی بیوتیکهای مورد استفاده برای درمان چنین عفونتهایی مقاوم است.
مقاومت مرسا در برابر آنتی بیوتیکها از دهه ۱۹۴۰ آغاز شد، هنگامی که پزشکان شروع به درمان عفونتهای استاف با پنی سیلین کردند. استفاده بیش از حد و نادرست از این دارو باعث شده تا میکروبها در طی یک دهه نسبت به پنی سیلین مقاوم شوند، این مسئله باعث شد تا پزشکان شروع به درمان عفونتهای استافیک با داروی متی سیلین کنند. اما مرسا در برابر متی سیلین نیز مقاومت ایجاد کرد. در حقیقت، این ابرمیکروب اکنون در برابر بسیاری از آنتی بیوتیکهای پنی سیلین از جمله آموکسی سیلین، اگزاسیلین، دیکلوگزاسیلین و سایر موارد رده آنتیبیوتیکهای بتا-لاکتام مقاوم است.
عفونتهای استاف روی پوست به صورت برجستگیهای کوچک قرمز رنگ شروع میشود اما در ادامه میتوانند به آبسههای بزرگی تبدیل شوند که نیاز به تخلیه جراحی دارند. عفونتهای جدیتر باکتری ها در بدن از جمله خون، قلب و استخوان میتواند کشنده باشد.
۲۱- سیاه سرفه
سیاه سرفه (Pertussis) عفونت باکتریایی دستگاه تنفسی است و همانگونه که از نام آن مشخص است سرفههای شدید از علائم آن است. عامل این بیماری، باکتریوم بوردتلا پرتوزیس (Bordetella pertussis) است که بسیار مسری بوده و منحصراً در انسان ایجاد بیماری مینماید.
سیاه سرفه مخصوصاً برای نوزادانی که دچار آپنه یا توقف تنفس میشوند، خطرناک است. طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از امراض آمریکا (CDC) حدود ۵۰ درصد نوزادان مبتلا به سیاه سرفه باید در بیمارستان بستری شوند و ۲۵ درصد از نوزادان بستری شده در بیمارستان به عفونت ریوی مبتلا میشوند. بیشتر افرادی که در سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۲ بر اثر سیاه سرفه فوت کردهاند نوزادان زیر سه ماهگی بودهاند.
۲۲- کزاز
واکسنی که بدن را در برابر سیاه سرفه مصون میکند میتواند در برابر کزاز (Tetanus) هم موثر باشد. این بیماری از طریق باکتری کلوستریدیوم تتانی (Clostridium tetani) ناشی میشود که با تولید مواد سمی در بدن گرفتگی دردناک ماهیچهها را به دنبال دارد. گردن و فک اولین قسمتهای بدن هستند که تحت تاثیر این بیماری قرار میگیرند. این باکتری از طریق پوست وارد بدن میشود اما در مکانهای کثیف یا خاک و روده حیوانات و انسان نیز وجود دارد.
۲۳- مننژیت
مننژیت (Meningitis) به التهاب مننژ یا غشای پوشاننده مغز و نخاع مرتبط است. این بیماری عفونی میتواند از فاکتورهای مختلفی از جمله ویروسها، باکتریها و قارچها ناشی شود. مننژیتهای ویروسی و باکتریایی شایعترین انواع آن هستند و میتوانند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. در حالیکه مننژیت باکتریایی اغلب از طریق روبوسی کردن منتقل میشود مننژیت ویروسی به طور معمول از طریق تماس با مدفوع فرد آلوده گسترش پیدا میکند.
برخی از افراد پس از وارد شدن ضربه به سر، عمل جراحی روی مغز یا ابتلا به نوع خاصی از سرطان دچار مننژیت میشوند که این نوع از بیماری مسری نیست. این نوع مننژیت قارچی نیز نیست، نوع قارچی این بیماری در سال ۲۰۱۲ در ایالات متحده شیوع یافت. برخی از مبتلایان به مننژیت به بیماری مننژوکوک مبتلا میشوند که از طریق باکتری نایسریا مننژیتیدس (Neisseria meningitides) ایجاد میشود. به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از امراض آمریکا این بیماری باعث ایجاد علائم شبه آنفولانزا و همچنین تهوع، استفراغ، افزایش حساسیت به نور و حالت روانی غیرطبیعی یا گیجی میشود.
۲۴- سیفلیس
سیفلیس (Syphilis) یک نوع بیماری مقاربتی است که به راحتی درمان میشود اما در صورتیکه به درستی مداوا نشود میتواند به مشکلات جدی در بیمار منجر گردد. در مراحل اولیه بیماری زخمهایی روی دستگاه تناسلی یا مقعد بیمار ظاهر میشود که ممکن است افراد آن را جدی نگیرند. معمولاً این زخمها کوچک و بدون درد هستند و به خودی خود بهبود مییابند و باعث میشود تا بسیاری از افراد به سادگی از آنها چشم پوشی کنند یا آنها را با موهای زائد یا لکههای پوستی اشتباه بگیرند.
مرحله دوم بیماری بیشتر قابل توجه است و معمولا با ظاهر شدن جوش در یک یا چند بخش بدن همراه است. گاهی اوقات این جوشها بسیار ضعیف هستند و از آنجا که خارش ندارند، افراد آلوده به این بیماری ممکن است ندانند که مبتلا به این بیماری هستند. همچنین بیماری میتواند با علائم دیگری همچون تب، ورم غدد لنفاوی و دردهای ماهیچهای خود را نشان دهد.
اگر سیفیلیس در تمام مراحل اول و دوم بیماری درمان نشود، میتواند بعداً باعث بروز مشکلات بسیار شدیدتری شود. برخی افراد از ۱۰ تا ۳۰ سال پس از ابتلا به بیماری علائم مراحل آخر را نشان نمیدهند. علائم مراحل اواخر شامل مشکل در هماهنگی حرکات عضلات، فلجی، بی حسی، کوری و زوال عقل است. این بیماری همچنین میتواند به اندامهای داخلی آسیب رسانده و منجر به مرگ شود.
۲۵- سارس
سندرم حاد تنفسی یا سارس (SARS) در سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ عالم گیر شد و به کشته شدن بیش از ۷۵۰ نفر در سراسر جهان منجر شد. این بیماری از طریق خفاش منتقل میشود و همانند ویروس ماربورگ، ابولا و مرس است. منشأ ویروس سارس احتمالاً خفاشهای نعل اسبی کوهستان در چین بوده و علائم آن شامل تب بالا، سرفههای خشک، تنگی نفس و ذات الریه است.
۲۶- جذام
بیماری مسری و مزمن جذام (Leprosy) توسط باکتری مایکوباکتریوم لپره (Mycobacterium leprae) ایجاد می شود. جذام، بیماری هانسن نیز نامیده میشود زیرا اولین بار گرهارد آرموئر هانسن (Gerhard Armauer Hansen) پزشک نروژی باکتری عامل آن را پیدا کرد، جذام بر پوست، عصب پیرامونی، دستگاه تنفسی و چشمها اثر میگذارد و در صورتی که درمان نشود ضعف ماهیچهها و آسیب دائمی اعصاب را به دنبال دارد.
در زمان قدیم افراد مبتلا به جذام برای جلوگیری از شیوع بیماری قرنطینه میشدند اما به گفته پزشکان این بیماری خیلی مسری نیست. جذام از طریق ترشحات فرد آلوده به هنگام سرفه یا عطسه کردن منتقل میشود و لمس کردن بیمار به تنهایی انتقالدهنده عفونت نیست. علاوه بر آن سیستم ایمنی بدن یک فرد سالم میتواند به طور معمول از ایجاد عفونت توسط باکتریهای عامل بیماری جلوگیری کند. همچنین کودکان بیش از بزرگسالان در معرض ابتلا به جذام هستند.
۲۷- سرخک
سرخک (Measles) یکی از مسریترین بیماریها در میان تمامی بیماریهای عفونی است که با ظاهر شدن جوشهای قرمز رنگ روی پوست شناخته میشود. دیگر علائم این بیماری ویروسی با نشانههای سرماخوردگیهای معمولی مشابه است. سرخک به اندازه ای مسری است که ۹۰ درصد افراد به راحتی و هنگام قرار گرفتن در کنار فرد مبتلا به آن آلوده میشوند. خوشبختانه افراد میتوانند با تزریق واکسن در برابر این بیماری واکسینه شوند. از هر ۱۰۰۰ نفری که علیه سرخک واکسینه شدهاند، ۹۹۷ هرگز به این بیماری مبتلا نمیشوند.
۲۸- زیکا
ویروس زیکا (Zika) از گروه فلاوی ویروسهاست که از طریق پشه به انسان منتقل میشود. این ویروس اولین بار در سال ۱۹۴۷ شناسایی شد و به طور خاص برای بیشتر افراد خطرناک نیست اما میتواند مشکلات جدی را متوجه جنین و نوزاد کند.
از هر پنج فرد آلوده به ویروس یک نفر دچار بیماری میشود و علائمی همچون تب، حساسیت پوستی، درد مفصل و التهاب ملتحمه از نشانههای این بیماریست که به طور معمول شدت آن کاسته شده و تنها برای چند روز ادامه پیدا میکند. هر چند نارسایی شدید مادرزادی به خصوص میکروسفالی با ویروس زیکا مرتبط است علاوه بر این زیکا موجب سقط جنین در زنان باردار میشود.
بیشتر بخوانید: ۱۰ مورد از مرگبارترین ویروسهای جهان