دهانه باتاگایا، دروازه ای به عالم اموات

به گزارش علمی‌ها و به نقل از ساینس آلرت، منطقه سیبری لایه منجمدی از یخ نازک با شرایط بسیار متفاوت است به گونهای که ناگهان یک حفره بزرگ در زمین ظاهر میشود و در برخی نقاط توندرا به معنای واقعی کلمه مانند حباب زیر پای مردم است. 

این لایه منجمد یخ نازک پرمافراست (Permafrost) یا لایه منجمد نام دارد و به خاکی گفته می‌شود که دمایی کمتر از دمای انجماد آب (۰ درجه سانتیگراد یا ۳۲ درجه فارنهایت) را برای بیش از دو سال داشته باشد. بیشتر پرمافراست‌ها در عرض‌های جغرافیایی بالاتر هستند، پرمافراست مهمترین انبار متان در کره زمین است.

یکی از بزرگترین حفرهها در میان اهالی یاکوتسک (Yakutsk) به نام دروازهای به عالم اموات (doorway to the underworld) مشهور است، این حفره که با نام دهانه باتاگایکا (Batagaika) شناخته میشود با چنان سرعتی رشد میکند که جنگلهای دفن شده، لاشه حیوانات و شواهد آب و هوایی ۲۰۰۰۰۰ ساله را نمایان میکند. 

بسیاری از این دهانههای ریزشی (megaslump) در سالهای اخیر در سیبری ظاهر شدهاند، اما محققان میگویند که دهانه باتاگایکا میتواند ناشی از یک ناهنجاری در منطقه، واقع در حدود ۶۶۰ کیلومتری شمال شرقی یاکوتسک باشد. باتاگایکا بزرگترین دهانه در نوع خود بوده و یک کیلومتر طول با عمق ۸۶ متر دارد که دائما در حال رشد است.

در یک تحقیق که در سال ۲۰۱۶ توسط فرانک گانتر (Frank Günther) از موسسه علمی آلفرد وگنر در آلمان انجام شد، محققان رشد دهانه را سالانه ۱۰ متر اعلام کردند که در سالهای گرم رشد آن تا ۳۰ متر نیز میرسد. تیم مطالعاتی همچنین اعلام نمود  که دیوار جانبی دهانه در آینده نزدیک به یک دره در همسایگی دهانه می رسد زیرا درجه حرارت نیمکره شمالی در حال افزایش است که می تواند منجر به فروریزش بیشتر زمین شود.

در سال ۲۰۱۷ گانتر به بیبیسی گفت: در طول سالهای گذشته ما شاهد بودهایم که نرخ رشد این دهانه شتاب کاهشی یا افزایش ندارد و به طور مداوم در حال رشد است، ادامه رشد به معنی افزایش عمق و طول دهانه است.

بیشتر بخوانید: راز حرکت سنگ‌ها در دره مرگ کالیفرنیا

دهانه باتاگایا، دروازه ای به عالم اموات

این خبر خوبی برای تغییر آب و هوایی نیست. تشکیل دهانه اولین بار در دهه ۱۹۹۰ و پس از بین رفتن محدودهای از جنگل آغاز شد. از آنجایی که زمین در ماه های گرم تابستان بوسیله سایه پوشیده نشده بود سریع تر از گذشته گرم می شد که در نهایت سبب ذوب پرمافراست و فرو ریختن زمین شد. سیلاب های سال ۲۰۰۸ فرآیند ذوب شدن را بدتر کرده و به رشد اندازه دهانه کمک زیادی کرد.

بیثباتی منطقه فقط برای مردم محلی خطرناک نیست، نگرانی اصلی اینجاست که به دلیل عمیقتر و بزرگتر شدن حفره ذخایر کربنی نظیر متان که هزاران سال در پرمافراست دفن شده بودند، آزاد میشوند. ذوب‌شدن پرمافراست به یکی از هولناک‌ترین پدیده‌ها برای بشر تبدیل شده است چرا که شامل مقادیر زیادی از گاز گلخانه‌ای متان که بسیار قوی‌تر از دی‌اکسیدکربن است، می‌شود. گانتر میگوید: مقدار گازهای کربندار ذخیره شده در پرمافراست به اندازه مقدار آن در جو زمین است.

همچنان که دهانه ذوب میشود، گازهای گلخانهای بیشتری آزاد میشوند که باعث گرم شدن بیشتر میشود. گانتر افزود: این همان چیزی است که ما آن را بازخورد مثبت مینامیم. گرمایش، گرم شدن را تسریع میکند، و این ویژگیها ممکن است در مکانهای دیگر گسترش یابند.

اما علاوه بر آثار زیان بار آن بر تغییرات اقلیمی، یک مطالعه نشان داد که لایههای موجود در دهانه میتوانند اطلاعات آب و هوایی ۲۰۰،۰۰۰ سال گذشته را نشان دهند. علاوه بر بقایای حفظ شده از جنگل های قدیمی، نمونههایی از گرده، بقایای یک گاو مشک یخ زده، ماموت و یک اسب ۴۴۰۰ ساله نیز در لایههای ذوب شده، پیدا شده است.

دهانه باتاگایا، دروازه ای به عالم اموات

جولیان مورتون (Julian Murton) از دانشگاه ساسکس میگوید رسوبات بیرون زده از لایههای پرمافراست میتوانند برای درک چگونگی تغییر محیط زیست سیبری در گذشته و پیش بینی چگونگی تغییر آن در آینده کمک کند. بنابه اظهارات مورتون آخرین باری که در سیبری چنین ریزش هایی اتفاق افتاد، ۱۰۰۰۰ سال گذشته بود که زمین در مرحله گذر از آخرین عصر یخبندان بود. امروزه میزان گازهای گلخانه ای در اتمسفر (بیش از ۴۰۰ ppm) بسیار بیشتر از آن آخرین دوره عصر یخبندان (۲۸۰ ppm) است.

.

بیشتر بخوانید: کشف یک سر بزرگ متعلق به یک گرگ با قدمت ۴۰۰۰۰ سال در سیبری

مطالب مشابه
ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.