سرانجام پس از سال‌ها انتظار سفر تاریخی تلسکوپ فضایی جیمز وب آغاز شد

تلسکوپ فضایی جیمز وب (James Webb Space) سوار بر موشک آریان ۵ به فضا پرتاب شد تا نسل جدیدی از مطالعات فضایی را رقم بزند. این تلسکوپ فضایی پیشرفته، امروز ۲۵ دسامبر (چهارم دی ماه) که مصادف با کریسمس بود در ساعت ۷:۲۰ صبح به وقت منطقه زمانی شرقی (۱۵:۵۰ به وقت تهران) از پایگاه فضایی اروپا در گویان فرانسه (مستعمره‌ای در شمال آمریکای جنوبی و در همسایگی کشور برزیل) به فضا پرتاب شد تا در نقطه لاگرانژ ۲ قرار بگیرد و ما را با خود به نخستین روزهای تشکیل جهان ببرد. این تلسکوپ در مدار خورشید و در فاصله‌ ۱.۵ میلیون کیلومتری از زمین قرار خواهد گرفت.

پرتاب این تلسکوپ که ساخت آن در سال ۱۹۹۶ آغاز شده است بارها به تعویق افتاده است. جیمز وب اولین بار قرار بود در سال ۲۰۰۷ به فضا پرتاب شود اما پرتاب آن در سالهای اخیر بارها به تعویق افتاده است. این تلسکوپ اخیرآً قرار بود در روز ۱۸ دسامبر (۲۷ آذر) به فضا پرتاب شود اما پرتاب آن به چهار روز بعد و روز ۲۲ دسامبر (یکم دی) موکول شد. این پرتاب نیز به دلیل بروز مشکل فنی لغو و در نهایت به روز جمعه سوم دی موکول شد. گرچه این بار نامساعد بودن شرایط جوی  باعث به تاخیر افتادن این ماموریت شد اما در نهایت وب پس از تجربه چندین تعویق، امروز به فضا رفت.

تلسکوپ فضایی وب درون محفظه‌ای در بخش بالایی موشک آریان ۵ قرار گرفته است. آریان ۵ در روز پنجشنبه ۲۳ دسامبر بر روی سکوی پرتاب قرار گرفت و سوخت‌رسانی به آن حدود چهار ساعت پیش از پرتاب آغاز شد. موشک آریان ۵ با ۱۷۵ تن سوخت پر شد که ۱۵۰ تن از آن اکسیژن مایع و ۲۵ تن آن هیدروژن مایع بود. ۱۵ تن سوخت دیگر نیز به بخش بالایی موشک منتقل شد و سوخت‌رسانی حدود یک ساعت و ۲۲ دقیقه پیش از پرتاب به اتمام رسید.

تلسکوپ فضایی جیمز وب
آخرین تصویر از تلسکوپ جیمز وب در فضا که توسط آخرین قطعه موشک آریان ۵ پس از مرحله نهایی جدا شدن گرفته شده است

اکنون این تلسکوپ سفر یک ماهه خود را به سمت مدار لاگرانژ ۲ آغاز کرده است. نیروی پیشرانش موشک تا ۲۶ دقیقه پس از پرتاب ادامه داشت و پس از آن در دومین مرحله از موشک جدا شد. پس از اینکه تمام اجزای موشک آریان ۵ با موفقیت از تلسکوپ جدا شدند آرایه‌های خورشیدی آن به آرامی باز شدند تا تلسکوپ به جای استفاده از باتری از نیروی خورشیدی استفاده کند. وب به سرعت قابلیت چرخش خود را به دست گرفته و در فضا به پرواز در آمد. اگرچه باز شدن آرایه‌های خورشیدی فرآیند ساده‌ای است اما اهمیت زیادی دارد. این آرایه‌ها تامین کننده نیروی تمامی تجهیزات تلسکوپ هستند.

با گذشت سه روز از پرتاب، صفحه‌های محافظ خورشیدی وب باز می‌شوند. این محافظ‌های خورشیدی از پنج لایه فیلم پلی‌آمید کپتون تشکیل شده‌اند و به خوبی نور خورشید و تشعشعات فضایی خطرناک را مسدود می‌کنند و از آینه‌ی بزرگ جیمزوب با روکش طلا محافظت می‌کنند.

آینه‌های جیمز وب به گونه‌ای طراحی شده‌اند که قابلیت تا شدن دارند و به همین صورت درون آریان ۵ قرار گرفته‌اند. این آینه‌ها با دریافت تشعشعات فروسرخ به رصد دورترین اجرام کیهانی در دل فضا می‌پردازند.  

از سایر ابزار علمی بسیار پیشرفته جیمز وب می‌توان به ابزار مادون قرمز متوسط برای تهیه تصاویر شبیه هابل از کهکشان‌ها، دنباله دارها و اجرام آسمانی سنگین توسط کنسرسیوم اروپا آماده شده است، اشاره کرد. دوربین فیلتردار مجهز به حسگرهای دقیق FGS-TFI برای تصاویر با وضوح تصویری بالا از سایر اجرام آسمانی نیز توسط آژانس فضایی کانادا ساخته و سه سال پیش در اختیار ناسا قرار گرفته است. تلسکوپ جیمز وب به افتخا جیمز ای. وب (James E. Webb) که از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۸ به عنوان مدیرناسا مشغول به کار بوده و نقش مهمی در برنامه فضایی آپولو داشته، نامگذاری شده است.

پس از رسیدن تلسکوپ به مدار مورد نظر، شش ماه صرف آماده‌سازی تجهیزات این تلسکوپ خواهد شد و این تلسکوپ پس از شش ماه اولین داده‌ها را به زمین خواهد فرستاد. اکنون باید منتظر بمانیم تا جیمز وب تمامی مراحل پس از پرتاب را پشت سر بگذارد و فصل جدیدی از رصد آسمان را قم بزند.  

در فیلم انیمیشنی زیر می‌توانید مراحل پرتاب، آزادسازی موشک، باز شدن بخش‌های مختلف تلسکوپ فضایی جیمز وب و قرار گرفتن آن در فضا را مشاهده کنید.

از طريق ISNA
مطالب مشابه
ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.