کشف نشانه‌هایی از حیات فرازمینی در سیاره زهره

ستاره‌شناسان از کشف شگفت‌انگیز مولکول کمیاب فسفین در ابرهای زهره خبر دادند، این گاز فقط توسط میکروب‌هایی تولید می‌شود که در محیط‌های فاقد اکسیژن رشد می‌کنند.

به گزارش علمی‌ها و به نقل از ESO، دقایقی پیش یک کشف مهم پیرامون حیات فرازمینی، توسط انجمن سلطنتی اخترشناسان بریتانیا اعلام شد: با یافتن مولکول‌های فسفین (Phosphine)، ابرهای سیاره‌ی زهره می‌توانند پذیرای حیات باشد. یک تیم بین‌المللی از ستاره‌شناسان از کشف شگف‌انگیز مولکول کمیاب فسفین در ابرهای سیاره‌ زهره خبر دادند. این گاز در زمین فقط به صورت صنعتی و یا توسط میکروب‌هایی تولید می‌شود که در محیط‌های فاقد اکسیژن رشد می‌کنند.

ستاره‌شناسان برای دهه‌ها حدس می‌زدند که ابرهای ناهید می‌تواند محیطی برای وجود میکروب‌ها باشد که با توجه به شناور بودن از سطح سوزان زهره در امانند و در محیطی با اسیدیته‌ی بالا زندگی می‌کنند. تشخیص فسفین می‌تواند به چنین حیات فرازمینی اشاره داشته باشد.

جین گریوز (Jane Greaves) سرپرست این تیم پژوهشی از دانشگاه کاردیف انگلستان که برای نخستین بار در مشاهدات تلسکوپ کلرک مکسول (Clerk Maxwell) که توسط رصدخانه‌ی آسیای شرقی هاوایی اداره می‌شود، نشانه‌های فسفین را مشاهده کرد، می‌گوید: هنگامی که اولین علائم فسفین را در طیف سیاره‌ی زهره گرفتیم، یک شوک بزرگ بود.

اما برای تأیید این کشف نیاز به استفاده از ۴۵ آنتن مجموعه‌ی آلما در شیلی بود. هر دو تأسیسات ناهید را با طول موجی در حدود ۱ میلی‌متر مشاهده کردند که بسیار بیشتر از چیزی است که انسان می‌بیند و فقط تلسکوپ‌های در ارتفاع زیاد قادر به تشخیص آن هستند.

این تیم بین‌المللی که شامل پژوهشگرانی از انگلستان، آمریکا و ژاپن است تخمین می‌زند که در ابرهای زهره فسفین با غلظت بسیار کمی، در حدود ۲۰ مولکول در یک میلیارد وجود دارد. آن‌ها به دنبال مشاهدات خود، محاسباتی انجام دادند تا ببینند آیا این مقادیر می‌تواند از فرآیندهای غیربیولوژیکی طبیعی در کره‌ی زمین حاصل شود؟ برخی از ایده‌ها شامل نور خورشید، مواد معدنی پرتاب شده به بالا از سطح، آتشفشان و صاعقه بود اما هیچ یک از این فرآیندها نتوانست به میزان کافی فسفین ایجاد کند. به این ترتیب مشخص شد که این منابع غیربیولوژیکی حداکثر یک دهم فسفینی را که تلسکوپ‌ها تشخیص داده‌اند، تولید می‌کنند.

اما به گفته‌ی این تیم برای ایجاد مقادیر مشاهده شده‌ی فسفین (که شامل هیدروژن و فسفر است) بر روی سیاره‌ی زهره، ارگانیسم‌های زنده‌ی زمینی تنها باید در حدود ۱۰ درصد از حداکثر توان خود را استفاده کنند. هر باکتری فسفین تولید می‌کند: آن‌ها فسفات را از مواد معدنی یا بیولوژیکی گرفته و با اضافه کردن هیدروژن به آن، در نهایت فسفین را دفع می‌کنند. هر موجودی در زهره، احتمالاً با همتایان زمینی خود متفاوت خواهد بود اما در عین حال آن‌ها نیز می‌توانند منبع فسفر در جو این سیاره باشند.

در حالی که کشف فسفین در ابرهای غلیظ زهره، غافلگیرکننده بود، پژوهشگران از این کشف اطمینان دارند. آنیتا ریچاردز (Anita Richards) از مرکز منطقه‌ای انگلستان مجموعه‌ی آلما می‌گوید: شرایط در مجموعه‌ی آلما برای پیگیری مشاهدات کاملاً مناسب بود، زیرا زهره با زاویه‌ی مناسبی نسبت به زمین قرار داشت. هرچند از آنجایی که آلما معمولا به دنبال اثرات بسیار ظریف در اجرام خیلی روشن مانند زهره نیست، پردازش داده‌ها چالش‌برانگیز بود.

گریوز (Greaves) سرپرست این پژوهش که امروز در نشریه‌ی Nature Astronomy منتشر شده، می‌افزاید: ما دریافتیم که هر دو رصدخانه یک چیز را دیده‌اند و آن جذب ضعیف نور در طول موج متناسب با گاز فسفین است، جایی که مولکول‌ها توسط تابش ابرهای گرم پس‌زمینه پوشانده می‌شوند.

کلارا سوزا سیلوا (Clara Sousa Silva) یکی دیگر از اعضای این تیم از مؤسسه‌ی فناوری ماساچوست (MIT) فسفین را به عنوان گاز نشانه‌ی حیات بدون مصرف اکسیژن در سیارات اطراف ستاره‌های دیگر مورد بررسی قرار داده است. زیرا میزان بسیار کمی از آن از طریق فرآیندهای عادی شیمیایی و غیرزیستی تولید می‌شود.

او در این زمینه می‌گوید: «یافتن فسفین در زهره یک امتیاز غیرمنتظره بود! این کشف پرسش‌های زیادی را ایجاد می‌کند، از جمله اینکه ارگانیسم‌ها چگونه می‌توانند در شرایط زهره زنده بمانند. در زمین برخی از میکروب‌ها می‌توانند تا حدود ۵ درصد اسید را در محیط زندگی خود تحمل کنند اما ابرهای ناهید تقریباً به طور کامل از اسید ساخته شده‌اند.»

این تیم معتقد است که کشف آن‌ها اهمیت بسیاری دارد زیرا آن‌ها می‌توانند بسیاری از روش‌های دیگر ساخت فسفین را رد کنند. اما در عین حال تأیید می‌کنند که تصدیق وجود حیات در زهره، نیاز به کار بسیار بیشتری دارد. ابرهای زهره اگرچه دمای ۳۰ درجه‌ی سانتی‌گراد دارند که برای حیات مطلوب است، اما به طور باورنکردنی و تا حدود ۹۰ درصد اسیدی هستند که مشکلات عمده برای حیات میکروب‌ها در آنجا ایجاد می‌کند.

لئوناردو تستی (Leonardo Testi) ستاره‌شناس آژانس فضایی اروپا و مدیر عملیات اروپای آلما می‌گوید: تولید غیرزیستی فسفین در زهره با درک فعلی ما از شیمی فسفین رد می‌شود.

تأیید وجود حیات در زهره یک پیشرفت بزرگ برای اخترشناسی خواهد بود. بنابراین پیگیری این نتایج هیجان‌انگیز با مطالعات نظری و رصدی ضروری است تا این احتمال که فسفین در سیارات سنگی می‌تواند منشأ شیمیایی متفاوتی از زمین داشته باشد نیز رد شود.

مشاهدات بیشتر از ناهید و سیارات سنگی خارج از منظومه‌ شمسی از جمله با تلسکوپ بسیار بزرگ (ELT) رصدخانه‌ی جنوبی اروپا در آینده که برای کشف سیارات فراخورشیدی نیز کاربرد دارد، می‌تواند به جمع‌آوری سرنخ‌هایی در مورد شکل‌گیری فسفین در آن‌ها و جست‌وجوی علائم حیات فرازمینی کمک نماید.

.

بیشتر بخوانید: ۵ ادعای جسورانه برای وجود حیات فرازمینی