۱۰ اقیانوس فضایی و حیرت انگیز خارج از زمین
زمین یک سیاره اسرار آمیز است که بزرگترین ناشناخته های آن اقیانوسها هستند که دو سوم جهان فوق العاده ما را پوشش می دهد. هنگامی که به شرایط فوق العاده، ویژگی های زمین شناختی و موجودات عجیب و غریب که در زیر دریا یافت می شوند، فکر کنید بسیار هیجانزده می شوید. در این نوشتار ۱۰ اقیانوس فضایی و حیرت انگیز خارج از زمین و حتی خارج از منظومه شمسی بررسی میشوند در ادامه با ما همراه باشید.
۱۰- اقیانوسی از الماس در نپتون و اورانوس
در لبه بیرونی منظومه شمسی، دو غول یخی نپتون و اورانوس قرار دارند. زیر اتمسفر هر دو سیاره دارای گوشته مشابهی از آب، آمونیاک و یخ های متان است. با توجه به وزن بسیار زیاد آنها، گوشته تحت فشار زیادی قرار دارد و درجه حرارت آن بین ۱۷۷۲ درجه سانتیگراد تا ۴،۷۲۷ درجه سانتیگراد است. تحت این شرایط متان به اجزای هسته آن تجزیه شده و کربن خالص تولید می کند که تحت فشار بسیار زیاد، کربن به الماس تبدیل می شود.
فشار زیاد همراه با گرمای شدید سبب ذوب الماس شده و درنتیجه اقیانوس های الماس را در گوشته تشکیل می دهد. درست همانطور که شکل جامد آب برروی مایع آن شناور می شود، الماسهای جامد نیز برروی الماس مایع شناور می شوند. به این معنی که کوه الماس واقعی برروی اقیانوس الماس شناور می شود. حتی نظریه هایی وجود دارند که نشان می دهند در اورانوس باران الماس می بارد. وجود این اقیانوس های شگفت انگیز در آزمایشگاه ملی لیورمور اثبات شده، جایی که دانشمندان از طریق لیزر شرایط ویژه ای بازسازی کرده و ذرات الماس را به فرم مایع تبدیل کردند.
بیشتر بخوانید: ۱۰ نکته خواندنی درباره سیاره اورانوس
۹- اقیانوس ماگمای آیو
آیو (یکی از قمرهای سیاره مشتری) یکی از آتشفشانیترین جاها در منظومه شمسی ما است. بطوری که بیش از ۴۰۰ آتشفشان در سطح آن قرار دارد و به طور دائم در معرض انفجار و جریانهای گدازه است. علت چنین فعالیت های شدید آتشفشانی و خشونت آمیز را به یک اقیانوس ماگمای وسیع که در عمق ۵۰ کیلومتری پوسته آیو قرار دارد، نسبت می دهند.
منشا حرارت این اقیانوس ماگما از ۲ طریق تامین می شود که یکی از آنها مربوط به مدار خاص این قمر است. مدار بین دو قمر مشتری به نام گانیمد و اورپا با آیو به شکل بیضی منحرف شده است، این بدین معنی است که این قمر در مدار خود گاهی به مشتری بسیار نزدیک می شود. کشش گرانشی مشتری سبب ایجاد تحدب تا عمق ۱۰۰ متری پوسته آیو می شود. این پمپاژ جزر و مدی مقدار زیادی گرما درون آیو تولید کرده و سبب ایجاد اقیانوس ماگمای مذاب و باعث ایجاد فرآیندهای آتشفشانی بر روی سطح آن می شود.
علاوه بر آن آیو مقدار زیادی گرما از طریق مقاومت الکتریکی تولید می کند. مدار آیو با فاصله ۴۲۲۰۰۰ کیلومتر از سیاره مشتری سبب ایجاد میدان مغناطیسی بزرگی شده و در نتیجه آیو را به یک ژنراتور برق بزرگ تبدیل می کند که ۴۰۰ کیلوولت برق با شدت جریان ۳ میلیون آمپر تولید می کند. علت ایجاد رعدوبرقهای جو بالایی مشتری نیز مربوط به این پدیده است.
بیشتر بخوانید: ۱۰ مورد از عجیب ترین اشیاء کیهانی
۸- اقیانوس هستهای زیرسطحی پلوتو
در سال ۲۰۱۵ کاوشگر نیوهورایزن در ماموریت ۳۰۰۰ روزه خود در لبه بیرونی منظومه شمسی وارد مدار پلوتو شد. از طریق تصاویر با وضوح پایین و داده های تخمینی از مدار پلوتو که توسط کاوشگر نیوهورایزن ارسال می شود و همپنین از طیف نوری آن دانشمندان می توانند درباره سطح پلوتو حدس هایی بزنند. نظریه های بسیاری درباره این عضو عجیب منظومه شمسی ارائه شده که یکی از آنها وجود اقیانوس زیرسطحی است.
با دمای سطح ۲۳۰ درجه سانتیگراد زیر صفر احتمال وجود مایع در پلوتو دور از واقعیت به نظر می رسد مگر آنکه ترکیب هسته سنگی این شی آسمانی را نیز بخواهیم در نظر بگیریم. همانند بسیاری از سیارات دیگر منظومه شمسی در زیر پوسته پلوتو عناصر رادیواکتیوپ به ویژه اورانیوم، پتاسیم ۴۰ و توریم وجود دارد. هنگامی که این عناصر تشعشعات رادیواکتیو ساتع کنند حرارت کافی برای نگه داشتن آب در حالت مایع ایجاد می شود. بنابراین در حالی دمای که سطح پلوتو ممکن است خیلی پایینتر از نقطه انجماد باشد اما می توان انتظار یک اقیانوس زیرسطحی هسته ای را داشت.
بیشتر بخوانید: ۱۰ شی غیرسیاره ای در منظومه شمسی
۷- Kepler-62e: سیاره اقیانوس
سیاره Kepler-62e به همراه ۵ سیاره دیگر در مدار خود که به دور کوتوله سرخ Kepler-62 می چرخند. دو سیاره Kepler-62e و Kepler-62f در محدوده حیات قرار دارند. کپلر ۶۲f کمی بزرگتر از ستاره مادر خود بوده و یک سیاره کاملا یخ زده بحساب می آید اما Kepler-62e شانس بسیاری برای وجود حیات دارد.
با وجود اینکه مدار Kepler-62e برابر مدار عطارد می باشد، اما به علت اینکه ستارۀ اصلی آن بسیار خنک تر از خورشید ما است Kepler-62e به راحتی در محدوده قابل سکونت قرار می گیرد. نظریه هایی درباره وجود اقیانوس در این سیاره ارائه شده اما احتمال وجود یک اقیانوس بزرگ در این دنیای دوردست بسیار بالا است. با این حال، تا زمانی که به Kepler-62e نزدیک نشویم نمیتوانیم مطمئن شویم ولی می دانیم که این سیاره آب دارد.
۶- Kepler-22b: اقیانوسی با امکان حیات
سیاره Kepler-22b به علت اینکه در منطقه حیات (habitable zone) قرار دارد شانس بالایی برای امکان وجود حیات دارد. در این منطقه دمای سطح نه خیلی داغ و نه خیلی سرد است در نتیجه اجازه می دهد تا آب به شکل مایع در سطح وجود داشته باشد. همانطور که همه ما می دانیم، برای تشکیل زندگی وجود آب ضروری است به این معنی که این جهان می تواند میزبان حیات فرازمینی باشد.
به دلیل اینکه یک سیاره در منطقه قابل سکونت قرار دارد حتما به این معنی نیست که در آن سیاره آب وجود داشته باشد. برخی از ستاره شناسان اعتقاد دارند که سیاره Kepler-22b یک غول گازی است. با فاصله ۶۰۰ سال نوری از زمین نمی توان مطمئن بود که این سیاره دوقلوی زمین به حساب می آید، اما وجود حیات در اقیانوس آن به دور از واقعیت نیست.
۵- اقیانوس زیرسطحی انسلادوس میتواند میزبان حیات باشد
سطح قطب جنوب انسلادوس ششمین قمر بزرگ زحل، پوشیده از آبفشان است. آبفشانهای انسلادوس در هر ثانیه ۲۵۰ کیلوگرم آب فوران میکنند. حجم زیادی از این آب فوران شده به سطح قمر برمیگردد اما مقداری از آن از انسلادوس خارج شده و به حلقه بیرونی زحل (E) میرسند. براساس تجزیه و تحلیلها حلقه E زحل دارای ذرات یخ با ترکیب نمکهای سدیم است، دقیقا همان نوع نمکی که در اقیانوسهای زمین وجود دارند. این مورد نظریه وجود اقیانوس شور در زیر سطح انسلادوس را تقویت میکند.
کاوشگر کاسینی در سال ۲۰۱۲ با شناسایی سیگنال گرانشی آب، وجود اقیانوس را تایید کرد. بر این اساس دانشمندان مطمئن شدند که یک اقیانوس آب مایع زیر سطح این قمر وجود دارد و اندازه آن به بزرگی دریاچه سوپریور (Lake Superior) در آمریکای شمالی است. هر چند وسعت آن کاملا تایید نشده که آیا یک اقیانوس زیرسطحی در سرتاسر انسلادوس است اما در زیر سطح ضخیم قطب جنوب این قمر وجود دارد. نه تنها در اقیانوس زیرزمینی انسلادوس آب مایع وجود دارد، بلکه ترکیب شیمیایی آن شامل ترکیبات آلی (نمکهای سدیم) است، به این معنی که مواد تشکیل دهنده اصلی برای حیات وجود دارد و این قمر میتواند میزبان حیات فرازمینی باشد.
بیشتر بخوانید: ۷ واقعیت درباره ماموریت ۴ میلیارد دلاری ناسا در قمر انسلادوس زحل
۴- اقیانوس زیرسطحی سرس
اگرچه سرس (Ceres) بزرگترین جسم در کمربند سیارکی است و حتی یک سوم حجم کمربند را تشکیل می دهد اما این کوتوله کوچک به اندازه ایالت تگزاس آمریکا نیز نیست. با توجه به استانداردهای نجومی، قطر سرس ۹۵۰ کیلومتر تخمین زده شده و ایده وجود یک اقیانوس زیرزمینی در آن بسیار جالب است.
همانند هر سیاره در منظومه شمسی، گرمای سرس از طریق تشعشعات رادیواکتیو تامین میشود به طوری که می توان در آن هسته سنگی و گوشته یخی را جدا کرد. با این حال، به علت کوچکی سرس به سرعت خنک می شود. ایده وجود اقیانوس در سرس وجود داشت تا اینکه ماهواره Dawn یک شیء روشن در یک دهانه بزرگ با قطری در حدود ۸۰ کیلومتر ثبت کرد. برخی از دانشمندان بر این باورند که این نقطه روشن با نام ویژگی ۵ (Feature 5) می تواند یک کرای ولکانو باشد که در این صورت یک اقیانوس زیرسطحی در این سیارک وجود خواهد داشت.
بیشتر بخوانید:۱۰ مورد از خطرناکترین سیارات کهکشان راه شیری
۳- بزرگترین اقیانوس در منظومه شمسی
در زیر ابرهای مشتری یک اقیانوس هیدروژن مایع وجود دارد. این اقیانوس با عمق ۵۴ کیلومتر، ۷۸ درصد از شعاع این سیاره را تشکیل می دهد. برای درک میزان عمق این اقیانوس می توان آنرا با عمیق ترین گودال اقیانوسی در زمین با نام گودال ماریانا مقایسه کرد که تنها ۱۱ کیلومتر عمق دارد!
علاوه بر اندازه اقیانوس شرایطی در آن وجود دارد که کاملا غیر قابل درک است. برای تبدیل گاز هیدروژن به یک مایع فشار بسیار زیادی لازم است، این فشار ۱۰۰ میلیون بار از فشار جو زمین بیشتر است. در این شرایط، هیدروژن مایع داخل مشتری تبدیل به هیدروژن مایع فلزی می شود. این فشار را نمی تواند در زمین بازسازی کرد بنابراین این فقط یک نظریه است که نشان می دهد که این وضعیت در مرکز مشتری، باعث می شود الکترون ها از اتم های هیدروژن آزاد شده و به این ترتیب حرارت و الکتریسیته تولید می شود که از خواص کلیدی یک فلز است. از این رو، مشتری نه تنها بزرگترین اقیانوس در منظومه شمسی ماست، بلکه یکی از عجیبترینها است.
تماشا کنید: اگر بخواهیم با فضاپیما در مشتری فرود بیاییم چه اتفاقی خواهد افتاد؟ (فیلم)
۲- اقیانوس خرچنگ
براساس یک نظریه ممکن است در سیاره ای خارج از منظومه شمسی (exoplanets) اقیانوس خرچنگ وجود داشته باشد، البته این فقط یک نظریه است که وجود یک اقیانوسی به شکل خرچنگ را پیشنهاد می کند. این اقیانوس در سیاره ای که در میدان گرانشی ستاره مادر قفل شده و بدون چرخش به دور خود یک طرف آن به طور دائم در مقابل ستاره مادر است، در نظر گرفته می شود.
با توجه به مدل های کامپیوتری وجود اقیانوس خرچنگ در نیمه روشن این سیاره می تواند یافت شود. این مدلها پیشنهاد می کنند که سیاره Gliese-581 دارای یک اقیانوس بزرگ و با عمقی برابر با عمق اقیانوس زمین بوده و البته ترکیب آن شامل دی اکسید کربن است.
بجای یک اقیانوس عادی و برخلاف انتظار ما یک اقیانوس بیضوی که طول آن در امتداد استوا است. شکل این اقیانوس دو پنجه و یک بدن است که شکل خرچنگ را تشکیل می دهد. این پنجه ها توسط جریان های اقیانوسی و جریان های شبیه گردباد ایجاد شده اند. دم خرچنگ نیز توسط موج کلوین ایجاد شده که از یک جریان جت حاصل می شود. اقیانوس خرچنگ فقط براساس مدلهای کامپیوتری پیشنهاد شده و کشف آن در سیارات نیازمند تلسکوپهای بسیار قوی است.
۱- جهنمی که بوسیله اقیانوسی از گدازه ایجاد شده
با نام آلفا قنطورس (Alpha Centauri) در صورت فلکی قنطورس باید آشنا باشید چرا که این ستاره نزدیکترین ستاره به خورشید ما است. ستاره ای با اندازه ی مشابه با خورشید و احتمالا چند سیاره دارد. با استفاده از روشهای اثر دوپلر، یک سیاره به اندازه زمین و به نام آلفا قنطورس Bb کشف شد.
آلفا قنطورس Bb در منطقه قابل سکونت نیست در حقیقت بیشتر شبیه به جهنم است. دمای سطح آن حدود ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد است که تقریبا سه برابر گرمتر از سطح زهره بوده و به عنوان داغترین سیاره شناخته می شود. این درجه حرارت بسیار زیاد منجر به ذوب کامل پوسته سنگی سیاره می شود و همانطور که انتظار می رود امکان حیات در این دنیای دور افتاده کاملا غیر ممکن خواهد بود.
.
بیشتر بخوانید: منظومه شمسی چیست؟